مقایسه روش های مبتنی بر gis در تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش( مطالعه موردی: حوضه آبخیز دگاگا، کردستان)

هدف از این مطالعه ارزیابی حساسیت به وقوع زمین لغزش حوزه آبخیز دگاگا واقع در استان کردستان می باشد. که با استفاده از سه روش نسبت فراوانی (fr)، رگرسیون لجستیک (lr) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و با بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) و تکنیک های سنجش از دور به انجام رسید. حوزه آبخیز دگاگا حساسیت زیادی به وقوع زمین لغزش داشته و تاکنون خسارات متعددی ایجاد نموده و تهدیدهای آن در آینده ادامه دارد. جهت کاهش خسارات این پدیده، ارزیابی علمی این نواحی حساس به وقوع زمین لغزش ضرورت دارد. موقعیت مکانی زمین لغزش های حوزه آبخیز دگاگا در استان کردستان با مساحت 14075 هکتار طی عملیات میدانی ثبت گردید، علاوه بر آن یازده عامل تأثیرگذار در وقوع زمین لغزش مشتمل بر لایه های: سنگ شناسی، درجه شیب، جهت شیب، شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (ndvi)، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه ها، شکل انحنای دامنه، فاصله از گسل، تراکم گسل ها، فاصله از جاده و ارتفاع از سطح دریا بعنوان عوامل موثر در وقوع زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شده و برای تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش منطقه مورد مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند. بر اساس بازدیدهای میدانی، تفسیر تصاویر ماهواره ای گوگل ارث و پرس و جوهای محلی مختصات مکانی 48 پهنه لغزشی در حوزه مورد مطالعه بصورت پلی گون ثبت گردید و جهت تحلیل های بعدی به اندازه پیکسل های 20×20 متری تبدیل شدند که درمجموع پهنه های لغزشی سطحی برابر با 12259پیکسل از منطقه را شامل می شدند. 4259 پیکسل لغزشی به عنوان زمین لغزش های آزمایشی به صورت کاملاً تصادفی جدا شده و 8000 پیکسل لغزشی باقیمانده به عنوان لغزش های آموزشی وارد تحلیل ها شدند. نسبت فراوانی وقوع زمین لغزش ها در هریک از لایه های اطلاعاتی به-دست آمد. جهت بکارگیری روش رگرسیون لجستیک، 8000 پیکسل زمین لغزش آموزشی مشاهده ای به عنوان متغییر وابسته در نظر گرفته شد و 8000 نقطه بصورت تصادفی از کل منطقه تهیه گردید. پس از انجام آنالیزهای رگرسیونی لجستیک گام به گام پیشرو با استفاده از نرم افزار آماری spss 18، هشت فاکتور موثر در وقوع زمین لغزش به دلیل معنی دار بودن از لحاظ آماری انتخاب گردیدند و مابقی حذف شدند. صحت مدل آماری و نقشه پهنه بندی بر اساس آماره هایی از قبیل: -2ll، r2 ناگلکرک، و r2 کوکس و اسنل مورد ارزیابی و تأیید شد. در روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، ماتریس مقایسات زوجی بین معیارها تشکیل داده شد و با میانگین گرفتن از نظرات کارشناسان وزن نهایی لایه های موثر در ارزیابی وقوع زمین لغزش و نرخ سازگاری قضاوت ها در هر پرسش نامه با استفاده از نرم افزار expert choice 11 محاسبه گردید. دقت پیش بینی مدل های مختلف مورد استفاده در این مطالعه با استفاده از سطح زیر منحنی roc مورد سنجش قرار گرفت. مقدار سطح زیر این منحنی برای هر سه مدل این واقعیت را آشکار می سازد که روش های بکار گرفته شده در این مطالعه از توانایی بسیار خوبی در پیش بینی نواحی با پتانسیل زمین لغزش برخوردار بوده و روش نسبت فراوانی با داشتن سطح زیر منحنی roc برابر با 945/0 همراه با خطای استاندارد 003/0، نسبت به روش های تحلیل سلسله مراتبی و رگرسیون لجستیک که به ترتیب سطح زیر منحنی roc 939/0 و 907/0 داشته اند، پیشگویی های بهتری داشته است.